AI maakt mensen dommer - en bedrijven armer

Oliver Herren

12-11-2025

Vertaling: machinaal vertaald

Co-auteur: Martin Jungfer

Kunstmatig intelligent? Misschien. Wat in het dagelijkse kantoorleven steeds vaker wordt geproduceerd, is vaak niet meer dan een imitatie. Onderzoekers noemen het nu "workslop" - digitale glanzende rommel. Ziet er goed uit, klinkt slim, is nutteloos.

Bedrijven over de hele wereld hebben miljarden geïnvesteerd in AI. Volgens het MIT-onderzoek gaat het om zo'n 30 tot 40 miljard Amerikaanse dollar. Veel van de projecten die met dit geld worden betaald, leveren echter geen meetbare voordelen op. De studie schat 95 procent. Het probleem is niet de technologie, maar de mensen erachter. Degenen die blindelings elke hype volgen, moeten niet verbaasd zijn als ze uiteindelijk alleen maar slechte gegevens krijgen.

Een recente studie van BetterUp Labs en het Stanford Social Media Lab laat zien hoe ernstig het probleem is: 40 procent van de medewerkers ontving vorige maand door AI gegenereerde content die op het eerste gezicht perfect leek, maar niet substantieel bleek te zijn.

De vervolgkosten zijn hoog. Gemiddeld vergt elk geval twee uur herbewerking per persoon. Elke maand opnieuw. In plaats van productiviteitswinst is het resultaat hogere kosten - en een dalende motivatie. Als je zulke voorbeelden kent, deel ze dan gerust in de reacties hieronder.

Bij het gebruik van AI kunnen zich kleine verlegenheden voordoen die vervelend zijn, maar niet al te veel schade aanrichten, zoals een koekjestrommel met een rendier met vijf poten. Of een flipper bij Galaxus die opeens twee verschillende schoenmaten heeft. Hier werkt de AI, die onze acht miljoen producten in de winkel met zoveel mogelijk informatie moet verrijken, nog niet zoals gewenst.

Of erger nog, er worden strategische fouten gemaakt. Iedereen die denkt dat hij AI kan gebruiken om de toekomstige verkoop van een momenteel succesvol product te voorspellen, zal waarschijnlijk geen succes hebben. Dit komt omdat AI alleen leert van bestaande gegevens, het is achterwaarts gericht en kan patronen uit het verleden herkennen. De kans is groot dat het disruptieve trends mist. Als het slecht gaat, heeft het bedrijf te veel producten gemaakt en blijft het erop zitten omdat een concurrent om de hoek is komen kijken met een innovatie.

Of specifieker: Zou een AI Digitec en Galaxus adviseren om het percentage retouren en garantiegevallen bekend te maken als we dat nog niet hadden gedaan? Een snelle test met de bijbehorende prompt van drie grote aanbieders van AI-tools laat zien dat nee: Nee. ChatGPT's Atlas browser adviseert bijvoorbeeld een «middenweg». De reden: er zijn juridische risico's en het zou kunnen leiden tot «spanningen met leveranciers». De AI erkent immers wat wij bij de introductie ook het belangrijkste vonden: Het creëert een voordeel voor klanten, versterkt het vertrouwen door transparantie en is innovatief.

Waarom blijkt AI vaak nutteloos?

Veel organisaties haasten zich om AI in te voeren - zonder duidelijke doelen, zonder normen, zonder training. Medewerkers weten vaak niet wanneer AI echt helpt en wanneer het alleen nepprestaties oplevert. Het resultaat: AI wordt gebruikt als een vermeende shortcut en niet als een slimme tool. De AI-tools worden gebruikt om teksten, presentaties of analyses te maken die er professioneel uitzien, maar inhoudelijk plat blijven.

Het probleem is dus minder technologisch dan cultureel. Wie het gebruik van AI niet bewust in de hand heeft, vervangt kritisch denken door handig klikken.

Wanneer denken wordt uitbesteed

Het menselijk brein is als een spier. Het groeit alleen als het wordt uitgedaagd. Als wat het moet doen nooit inspannend is, blijft het zwak. Deze bevinding is wetenschappelijk bewezen.

Dus als je elke andere gedachte delegeert aan ChatGPT of soortgelijke tools, train je je eigen denken. Je bespaart misschien minuten, maar je betaalt ervoor met mentale traagheid. En dat gebeurt sneller dan je denkt.

De gevolgen van «Workslop»

«Workslop», een AI-product zonder veel inhoud, vernietigt niet alleen efficiëntie, maar ook vertrouwen. Meer dan de helft van de medewerkers beoordeelt collega's die dergelijke AI-inhoud versturen als minder competent. Geen wonder: als alles op PowerPoint lijkt maar niets op inhoud, verlies je het vertrouwen in de ander.

Dit is vooral lastig in teams die vertrouwen op creativiteit, verantwoordelijkheid en initiatief. AI kan ondersteuning bieden. Maar het moet niet de indruk wekken dat denken optioneel is geworden.

Conclusie

AI heeft ongetwijfeld potentieel. Wie het gericht inzet, zal er (vrijwel zeker) profijt van hebben. Met de juiste hulpmiddelen kunnen medewerkers verlost worden van repetitief werk. Hierdoor ontstaat ruimte voor wat vaak wordt verwaarloosd: creativiteit, strategie en interpersoonlijke vaardigheden. Bovendien moeten mensen zelf nadenken over wat een bedrijf wil bereiken. Wie AI ondoordacht gebruikt, zelfs op dit belangrijke thema, produceert heel vaak troep die gewoon tot hoogglans is opgepoetst. Het gebruik van AI helpt niet als er geen duidelijke bedrijfsstrategie en geen duidelijke visie is.

Goed leiderschap betekent dialoog met de teams en het creëren van een gedeelde visie. Binnen een duidelijk kader is het belangrijk om te experimenteren, te leren en voordelen te creëren.

Vandaag is tenslotte gisteren:

Welke ervaringen heb jij met het gebruik van AI-tools? Wat gaat goed waar je werkt, wat gaat slecht?

Oliver Herren

Chief Innovation Officer

Oliver.Herren@digitecgalaxus.ch

Cool: interfaces bouwen tussen de echte wereld en de wereld van pure informatie. Oncool: Naar het winkelcentrum rijden om te winkelen. Mijn leven is "online" en het informatietijdperk is mijn thuis.

---

Opinie

Dit is een subjectieve mening van de redactie. Het weerspiegelt niet noodzakelijkerwijs het standpunt van het bedrijf.

Alles tonen

Deze artikelen kunnen je ook interesseren