Achtergrond
De terugkeer van de tijd: grotere kinderen, meer vrijheid
van Michael Restin
Eerste wereldproblemen: als kinderen geen wensen meer hebben
28-5-2025
Vertaling: machinaal vertaald
Foto's: Michael Restin
Wanneer speelgoed begint te vervelen en volwassen spullen nog geen optie zijn, staan ouders en kinderen voor een heel nieuwe vraag. Wat te doen als het verlanglijstje geeuwend leeg is?
Er is een zin die uit de mond van mijn kinderen komt en die me steeds nerveuzer maakt voor verjaardagen: «Ik weet niet wat ik moet wensen.» Vroeger kon ik erop vertrouwen dat ik een redelijk realistische lijst met grote en kleine wensen kreeg. Ik kon ze verdelen tussen de familieleden die het vroegen en het verjaardagsfeestje van de kinderen. Een beetje Lego Ninjago hier, een puzzel daar, een Tiptoi boek en iedereen was tevreden.
En nu: geen wensen meer? Van festival tot festival vinden ze het steeds moeilijker om zelf met ideeën te komen.
Eigenlijk is dat geweldig. Kinderen die volmaakt gelukkig zijn. En om eerlijk te zijn: net als de meeste mensen hebben wij meer dan genoeg spullen in onze kinderkamer die niet meer gebruikt worden en met een beetje geluk op de volgende schoolrommelmarkt verkocht worden. Niets nieuws is niet erg, ik zou er heel goed mee kunnen leven. Maar zo eenvoudig is het niet.
Geen kind meer, nog geen tiener
Omdat de blije gezichten er toch niet zo blij uitzien. Eerder beduusd en een beetje bezorgd. De verwachting van een taart en een paar cadeautjes op tafel op hun verjaardag verdwijnt niet met de ontbrekende wensen. En voor mij en andere ouders neemt de druk om iets te bedenken toe. Het zijn niet alleen mijn kinderen die minder specifieke wensen uiten. Het lijkt ook een kwestie van leeftijd te zijn.
Als de kaarsjes op de taart langzaam de dubbele cijfers bereiken, drogen de cadeau-ideeën op. Voorbij zijn de dagen dat verlanglijstjes zo rijkelijk gevuld waren dat sommige vervuld konden worden en andere onvervuld bleven. Ik denk dat het belangrijk is om te beseffen dat je veel kunt wensen, maar niet alles kunt krijgen. Als de verwachtingen in toom worden gehouden en de vreugde zwaarder weegt dan de teleurstelling, kan het geven van cadeaus leuk zijn voor alle betrokkenen.
Dat was het tenminste voor mij - zolang ik wist waar ik op moest letten. Op dit moment helpt zelfs het grootste assortiment me nauwelijks. Integendeel: het frustreert me. Ik hoef niet langer door de toy categorie te klikken. De bestsellers daar hebben allang in een van onze kasten gestaan en zijn nu stof aan het verzamelen, weggegeven of verkocht. Niets is zo oud als het cadeau-idee van vorig jaar als de kinderen verder gaan.
Desondanks heb ik het gevoel dat de vreugde van kleurrijk ingepakte pakjes op tafel eigenlijk nog steeds groter is dan die van vouchers voor uitjes of andere activiteiten die op zijn best alleen op dag X voorpret kunnen opwekken. Dit lijkt het geval te zijn tot ongeveer het twaalfde levensjaar, zoals dit specialistische artikel laat zien.
Voorpret wordt pas later gewaardeerd
Kleuters ontlenen gevoelens van geluk aan tastbare dingen. Ze missen een schat aan herinneringen en anticipatie is nog een vreemd begrip. Alles is gericht op het hier en nu. Peuters zijn al enthousiast over het feit dat ze het papier kunnen versnipperen.
Dan worden de wensen specifieker. Ze zijn gericht op hobby's en op wat de kinderen hun leeftijdsgenootjes zien doen. En op een gegeven moment worden ze heel rationeel. In de trant van: zet ze alsjeblieft allemaal bij elkaar, ik heb een nieuwe smartphone nodig of ik gebruik het geld om iets te kopen als ik het nodig heb. We zitten momenteel in een overgangsfase.
Om ervoor te zorgen dat cadeaus niet alleen eindigen als kleurige briefjes in het tienerbudget, moeten ouders met ideeën komen en zich afvragen wat hun eigen motivatie is bij het geven van cadeaus. Vinken we to-do's af? Of denken we aan de juiste dingen?
«We proberen ouders hun eigen competentie terug te geven door hen bewust te maken waarom ze hun kinderen cadeaus geven», zegt neurobioloog en auteur Gerald Hüther in een interview met Der Spiegel. Goede vraag. Waarom geven we cadeaus?
Natuurlijk geven we cadeaus in de eerste plaats om vreugde te brengen. Maar in ons achterhoofd winkelen we misschien ook met de angst om op onze verjaardag naar een teleurgesteld gezicht te kijken. Als gevolg daarvan zijn er altijd meer cadeautjes op feestjes, ook al zijn de kinderen overweldigd door de overvloed.
De gevolgen van ondoordacht cadeautjes geven: wie overladen wordt met spullen in plaats van aandacht, speelt minder diep en creatief, ontwikkelt geen gezond gevoel van eigenwaarde en is eerder geneigd om zijn geluk te zoeken in consumptie, zelfs op volwassen leeftijd.
De betekenis van geven
We maken het onszelf met veel dingen gemakkelijk. Op die manier legt een fout niet zoveel gewicht in de schaal. Bewust cadeaus geven betekent echter ook een beetje risico nemen en mensen verrassen. «Vanuit een houding van liefde en verantwoordelijkheid is het voor ouders makkelijk om betekenisvolle cadeaus te geven», zegt neurobioloog Hüther.
Het gaat om het herkennen van behoeften die het kind zelf misschien nog niet herkent. En samen tijd doorbrengen. In het beste geval kan dit niet alleen leiden tot een nieuwe hobby, maar ook tot een diepere relatie. Wat dat betreft heeft mijn collega Philipp Rüegg alles goed gedaan.
Herkennen van behoeften is makkelijker geschreven in een boek dan gedaan wanneer ze niet zo voor de hand liggen. Of wanneer verlangens langzaam naar de digitale wereld migreren en ik eerst moet uitleggen dat liefde en verantwoordelijkheid zeker geen iPhone of meer gametijd betekenen.
Een echte oplossing voor mijn «probleem heb ik niet». Ik neem alleen het idee mee dat cadeaus iets moeten zijn dat ons verbindt. En dat ze gecombineerd kunnen worden, omdat het ene leidt tot het andere: De telescoop neemt in waarde toe door avonden die we samen doorbrengen. Een nieuwe fiets is leuk, samen op reis zijn is leuker. Je hebt er minstens twee nodig om te kunnen tafeltennissen. De relatie is de rode draad die alles bij elkaar houdt en van een cadeau een ervaring maakt.
Heb jij soortgelijke ervaringen met je kinderen en hoe ben je ermee omgegaan? Zijn jullie «perfect gelukkig geworden», hebben jullie het aantal cadeaus verminderd of samen iets nieuws geprobeerd? Ik hoor graag je mening of ideeën in de commentaarsectie.
Michael Restin
Senior Editor
Michael.Restin@digitecgalaxus.chEenvoudige schrijver, vader van twee kinderen. Is graag in beweging, beweegt zich door het dagelijkse gezinsleven, jongleert met verschillende ballen en laat af en toe iets vallen. Een bal. Of een opmerking. Of allebei.
9 opmerkingen
later