Gran Turismo®: een film vol saaie clichés

Luca Fontana

9-8-2023

Vertaling: machinaal vertaald

Gran Turismo van Neill Blomkamp raast grotendeels in razend tempo van race naar race. En gelukkig maar. Want als je echt de tijd neemt om over de film na te denken, zul je merken dat hij halsoverkop in een uitputtende stapel clichés stort.

Laat ik beginnen met te zeggen dat mijn recensie **geen spoilers bevat.**Alle informatie die hier wordt vermeld, komt voor in trailers die al zijn uitgebracht.

Dankzij het feit dat de film gebaseerd is op het "ongelooflijke" en "waargebeurde" verhaal van autocoureur Jann Mardenborough, is het plot van de film niet bijzonder ongeloofwaardig en ook niet al te waarheidsgetrouw. In plaats daarvan gaat het precies zoals je zou verwachten na het zien van de trailer: een gamer wordt een raceprof. Hij komt natuurlijk een paar hordes tegen. Maar uiteindelijk vloeit de champagne toch. Dat moet ook wel. Het is tenslotte een racefilm.

Maar eerst krijgen we game- en raceclichés in overvloed voorgeschoteld. Scène na scène. Niets in deze film is verrassend. Er zijn maar twee dingen die hem redden van een ramp: de vaardigheid van regisseur Neill Blomkamp (District 9) en een uitstekende David Harbour (Stranger Things), die Gran Turismo met gemak op zijn rug draagt.

Waar Gran Turismo® om draait

De 19-jarige Jann Mardenborough (Archie Madekwe) wil maar één ding: de hele dag, de hele nacht Gran Turismo spelen. Snelle raceauto's zijn zijn passie. Ja, zijn hele doel in het leven. Want dankzij het spel kent hij elk professioneel circuit, elke bocht, elk rempunt en zelfs elke hobbel alsof hij er zelf in gereden heeft. Gelukkig zijn er simulaties. Als hij in een rijkere familie was geboren, zou hij nu echt racen. Natuurlijk.

Lo en zie, de dag komt dat zijn droom werkelijkheid kan worden. Nadat hij het Gran Turismo online toernooi heeft gewonnen, wordt hij uitgenodigd voor de allereerste Nissan PlayStation GT Academy. Maar dit is niet zomaar een academie. Tegen de beste gamers van het continent strijdt hij om een felbegeerde plaats in Nissans raceteam, een zekere weg naar een professionele racecarrière.

Natuurlijk moet Jann voor alles krabben en klauwen. De concurrentie is hard en soms wordt er zelfs smerig gevochten. Academy-oprichter en marketinggoeroe Danny Moore (Orlando Bloom) zou zijn veel mediageniekere protegé (Pepe Barroso) het liefst meteen tot winnaar kronen. En raceteammanager Jack Salter (David Harbour) vindt het sowieso maar niks om ongetrainde gamers achter het stuur van een echte racewagen te laten kruipen. Maar Jann laat zich hierdoor niet klein krijgen. Hij houdt vast aan zijn droom. En binnen de kortste keren doet hij mee aan de meest prestigieuze races ter wereld.

Gran Turismo®, de verfilming... of toch niet?

Game-adaptaties behoren zelden tot de beste producties van Hollywood. Herinner je je Tomb Raider nog? Assassin's Creed? En Prince of Persia? Toch zijn adaptaties, ondanks hun magere reputatie, vaak helemaal niet slecht. Ze zijn alleen ook niet goed. Pure middelmatige trivialiteiten die je kunt zien of overslaan. Tenzij je fan bent van de spellen. Dit is precies waar Hollywood op mikt. De marketing hoeft de film niet langer uit te leggen om een publiek te trekken. Het is genoeg om simpelweg aan te kondigen dat er een film bestaat.

Gran Turismo daarentegen... Gran Turismo is geen verfilming van een game, maar een dramatisering van de weliswaar buitengewone reis van Jann Mardenborough van competitieve gamer tot professionele autocoureur. Dit verandert mijn verwachtingen, vooral omdat een getalenteerde regisseur als Neill Blomkamp aan de touwtjes trekt.

Er valt niets in te brengen tegen de op zijn minst een poging tot karakterstudie van een groentje die zijn weg moet zien te vinden in de genadeloze smeltkroes van meedogenloze autosport - ondanks de focus op drama en race-actie. Het is niet alsof James Mangolds Ford tegen Ferrari geen geweldig voorbeeld was. Daarin moet Ken Miles (Christian Bale), een van de beste racers van zijn tijd en een cholerische ruige eenling, leren dat een raceteam niet uit slechts één coureur bestaat.

Regrettably, het was een vergissing om mijn verwachtingen te verhogen na de behoorlijk uitziende trailer. Had ik me maar aan mijn gebruikelijke terughoudendheid gehouden.

Gran Turismo? Eerder Bland Turismo

Gran Turismo zit tot de nok toe vol met clichés. Op en naast de baan. Begin maar met oogrollen. Soms zo erg dat het lijkt alsof ze salto's maken. "Ik ken dit circuit. Ik heb er al duizend keer op gereden" roept een wanhopige Mardenborough bijvoorbeeld in de teamradio. "Dit is geen videospelletje. Dit is de realiteit!" schreeuwt de door en door geërgerde racebaas Salter terug. Drama. "Vertrouw me gewoon!" antwoordt Mardenborough uiteindelijk, met knarsetanden. Dan vindt hij plotseling een compleet nieuwe racelijn die geen enkele coureur voor hem ooit heeft opgemerkt - en blaast iedereen ermee weg.

Natuurlijk.

Dikwijls zijn het maar kleine dingen. Maar in de 126 minuten die de film duurt, stapelen ze zich zo op dat ik het met elke scène moeilijker vind om de genoemde clichés te negeren. In de opwarmronde krijgen de coureurs briefings over hun concurrentie, advies over de bijzonderheden van het circuit en overlevingstips voor hun nieuwe auto, die zelf net vers per vliegtuig is ingevlogen. Training bestaat blijkbaar niet in dit universum. Of kwalificaties. Nee. Alles gebeurt vlak voor het startschot. In dit opzicht is de film gemodelleerd naar de game, want er zijn ook geen kwalificatiepunten in de carrièremodus van Gran Turismo®. Maar het echte leven is anders.

En natuurlijk eindigt bijna elke race met een fotofinish. Ik bedoel, wat verwacht je anders? Verstappen-achtige voorsprong op de runner-up zou toch saai zijn. Ik snap het wel. Maar moet echt elke race in deze film zo kunstmatig nipt eindigen?

Tenzij Mardenborough natuurlijk onterecht van de baan wordt geduwd: "Zie je, het kind heeft niet wat nodig is om een echte autocoureur te zijn," legt Orlando Blooms personage uit. Het enige wat ik kan denken: "Wat zijn de regels!" Mardenborough lijkt net zo ontzet. "Je had me kunnen vermoorden!" schreeuwt hij tegen zijn concurrent. Met een zelfvoldane grijns countert hij met "Dat heet racen, jongen." Eh, nee? Zulke manoeuvres zouden door elke half competente organisator worden bestraft met een directe diskwalificatie voor de agressor. Wat heeft dit met racen te maken?

Geloof me, dit is nog maar het begin. Een Academy-deelnemer braakt op de racebaan. Natuurlijk zijn alle gamers toch uit vorm. Dan gaat de enige deelnemer met geverfd haar door naar de Academy-finale. Alle vrouwelijke gamers hebben natuurlijk gekleurd haar. Na een ongeluk vraagt baas Salter aan zijn racestagiairs of ze extra punten in het spel krijgen voor zoiets. Gekke gamer grappen. Ha. Het geheel wordt afgerond met veel product placement voor Sony, Nissan en Moet & Chandon. En als ik niet wist dat Kazunori Yamauchi "slechts" de vicepresident van Sony Computer Entertainment en bedenker van de Gran Turismo-franchise was, zou ik na het zien van de film denken dat hij God was.

... toch is het niet allemaal slecht

Klinkt het als een treinwrak? Misschien. Toch is Gran Turismo® niet zo verschrikkelijk als ik het nu doe voorkomen. Vooral niet als je het verhaal van Mardenborough niet kent. Het is waar dat scenarioschrijvers Jason Hall, Zach Baylin en Erich Hoeber de belangrijkste punten uit zijn carrière afvinken. Maar de volgorde waarin ze gebeuren is vaak zo ingewikkeld dat zelfs Netflix's Drive to Survive in vergelijking een nauwgezette Wikipedia-vermelding lijkt. Soms wordt zelfs cruciale informatie opzettelijk weggelaten om het belang van tweederangs races kunstmatig op te blazen. Het feit dat de snellere LMP1 klasse rond dezelfde tijd op het circuit van Le Mans rijdt, is volledig weggelaten uit de film. Mijn collega Simon Balissat schreef er een artikel over:

Maar als puntje bij paaltje komt - en dan laat ik de eerder genoemde clichés buiten beschouwing - is Gran Turismo® echt goed. De raceactie is aangrijpend. Het gevoel van gevaar is voelbaar. Ik verveel me zelden. "Denk je echt dat je een kind dat videospelletjes speelt in zijn slaapkamer gaat vastbinden aan een raket die tweehonderd kilometer per uur gaat? Het zal ze aan stukken scheuren," waarschuwt Salter Moore op een gegeven moment, voordat hij toch instemt met deelname aan het GT Academy programma. Hoe gelijk Salter hierin heeft, komt later aan de orde. Dat deel is zelfs in het echt gebeurd.

Ja, het is duidelijk David Harbour als Salter die de film een beetje bij elkaar houdt. Niet dat zijn personage, Jack Salter, echt heeft bestaan. Hij werd geschreven als Mardenborough's drilinstructeur en mentor voor de film. Maar Harbour speelt de fictieve, verbitterde ex-coureur authentiek en met veel hart. En hij geeft de beste motiverende speeches. Hij vuurt zelfs de beste kwinkslagen af. De hele film staat op zijn sterke schouders. Niet op Archie Madekwe's vertolking van Jann Mardenborough.

Tegelijkertijd vertrouwt regisseur Neill Blomkamp merkbaar op Mauro Calo, testrijder, autorecensent, stuntrijder en eigenaar van de snelste filmcamera-auto van Europa. Bovendien werkte Jann Mardenborough, de echte Jann Mardenborough, ook mee aan de film als stuntrijder. Dat kun je zien. Want als een roedel Nissan GT-R's met 150 km/u dramatisch door de bochten scheurt - wij, de kijkers, zitten er vlakbij - krijg zelfs ik, een steenrijke filmcriticus, de kriebels in mijn bioscoopstoel. Daarnaast zijn er spannende, nieuwe cameraperspectieven die Blomkamp heeft vastgelegd met een dronecamera. Geen twijfel mogelijk: Gran Turismo zelf buigt qua inspanning niet voor Ron Howard's superauthentieke Rush.

En dat is veel lof.

Verdict: had zoveel meer kunnen zijn

Voor een film die Gran Turismo opdringerig vaak aanhaalt, niet als een spel, maar als een hyperrealistische racesim, is het behoorlijk onrealistisch. Het komt allemaal neer op een overdreven vertrouwen in elk denkbaar cliché. Van de overdreven competitie op en naast het circuit, tot het geïmpliceerde liefdesverhaal in het midden, tot de briljante finale. De vader die de hele tijd pretentieus de dromen van zijn zoon afwees, keurt het eindelijk goed - met tranen van trotse vader, natuurlijk.

Niets aan de film is nieuw of zelfs maar verrassend. Zelfs niet het ongelooflijke, maar waargebeurde verhaal, dat in alle opzichten onherkenbaar is verdraaid om beter te passen in een klassiek drieakter Hollywood toneelstuk. Zelfs de rivaliteit tussen de coureurs, die in het begin sterk wordt uitgespeeld, heeft nauwelijks effect. Daar had meer gedaan kunnen worden. Er had meer diepgang in kunnen zitten. Maar - en dit moet hier worden benadrukt - als het aankomt op de actie op het circuit, is Gran Turismo® echt goed. Verdomd goed zelfs. En als er één personage is waar ik me emotioneel mee kon verbinden, dan is het David Harbour's Jack Salter, die me met gemak door de film heen sleept.

Wat een ironie dat uitgerekend hij fictief is.

Gran Turismo draait vanaf 10 augustus 2023 in de bioscoop. Speelduur: 126 minuten. Leeftijdsclassificatie: 12.

Luca Fontana

Senior Editor

Luca.Fontana@digitecgalaxus.ch

Avonturen beleven en sporten in de natuur en mezelf pushen tot mijn hartslag mijn ritme wordt - dat is mijn comfortzone. Ik geniet ook van rustige momenten met een goed boek over gevaarlijke complotten en koningsmoordenaars. Soms raak ik meerdere minuten opgewonden van filmmuziek. Dit komt zeker door mijn passie voor cinema. Wat ik altijd al heb willen zeggen: "Mijn naam is Groot." meer

Deze artikelen kunnen je ook interesseren