

Retro Nieuws: Een Brit in Zwitserland en automatische polshorloges

Welkom bij het tweede artikel van onze Retro Nieuws-serie! Hier kom je alles te weten over een belangrijke gebeurtenis uit het verleden. Deze keer: 100 jaar geleden werd met een patentaanvraag de basis gelegd voor de massaproductie van automatische polshorloges.
Zwitserland is het onbetwiste land van de horlogemakers. Maar wie was de uitvinder? In het geval van het automatische polshorloge was dat geen Zwitser, maar de Brit John Harwood. In dit artikel lees je waarom de eerste automatische horloges eigenlijk uit Zwitserland kwamen.
Mechanische horloges bestaan al eeuwen, maar pas rond de 20e eeuw droegen mensen ze om hun pols. Met behulp van de kroon (de draaiknop aan de zijkant van de kast) wonden mensen toen de veer in de kast op, zodat het horloge niet stopte.
Echter John Harwood, een Engelse uitvinder, zag nog meer mogelijkheden voor verbetering en ontwikkelde een speciale slinger voor het fijne uurwerk. De slinger gebruikte de onbalans die ontstond door de armbewegingen om het uurwerk constant op te winden en het automatische polshorloge was geboren.
Voor de originelen moet je naar Zwitserland
Om zijn uitvinding te onthullen en klaar te maken voor massaproductie was het patent dat Harwood in juli 1923 in Groot-Brittannië indiende niet genoeg. Zwitserland was het centrum van de horloge-industrie en vooral de steden Biel/Bienne, Le Locle, Grenchen en La Chaux-de-Fonds waren - en zijn nog steeds - wereldberoemd. Hier wilde hij zijn automatische polshorloge klaarmaken voor serieproductie.
Op 16 oktober 1923 ging Harwood naar het "Swiss Federal Institute of Intellectual Property" in Bern en diende zijn patentaanvraag in. Bijna een jaar later was het zover. Op 1 september 1924 publiceerde het Federale Octrooibureau Harwoods uitvinding onder nummer 106583.

Bron: European Patent Office
Om zijn automatische polshorloge om zoveel mogelijk polsen te krijgen, ging Harwood samenwerken met Fortis, een bedrijf gevestigd in Grenchen (Kanton Solothurn). In 1926 was de massaproductie begonnen en werd het nieuwe automatische polshorloge aan een breder publiek voorgesteld als de "Harwood Perpetual" op de beurs van Basel.
Automaten fascineren mensen vandaag de dag nog steeds
Harwoods zelfopwindende mechanisme vormde de basis voor latere ontwikkelingen van het mechanisme. Het luxemerk Rolex nam bijvoorbeeld de automatische technologie over en kwam daardoor in conflict met Harwood. Als compromis stond er in een reclamecampagne van Rolex in de jaren 1950 een portret van Harwood naast het geadverteerde automatische horloge. De automatische horloges van Rolex uit de "Oyster Perpetual" serie dragen nog steeds de term die door Harwood is bedacht in hun naam.
Nu zijn veel horloges "slim" geworden en kunnen ze veel meer dan alleen de tijd weergeven. Toch zijn mechanische automatische polshorloges nog steeds in trek. Bij sommige kun je ook direct in het uurwerk kijken via een kijkvenster.
Fortis, de eerste samenwerkingspartner van Harwood, maakt ook vandaag de dag nog hoogwaardige automatische horloges. Ter nagedachtenis aan hun uitvinder vroeg het bedrijf een paar jaar geleden om de straat van het hoofdkantoor in Grenchen John-Harwood-Strasse te noemen. In 2021 werd de nieuwe straatnaam in gebruik genomen en werd John Harwood vereeuwigd in Google Maps.
Als je dit artikel leuk vond, bekijk dan ook eerste artikel in onze Retro Nieuws-serie. Daarin blikt Anne terug op de 30e verjaardag van de dinosauruskaskraker Jurassic Park.
Ben jij ook zo'n fan van mechanische horloges? Of draag je altijd een smartwatch?
Headerafbeelding: Rudenkois/Shutterstock

Voelt zich net zo thuis voor de spelcomputer als in de hangmat in de tuin. Houdt onder andere van het Romeinse Rijk, containerschepen en sciencefictionboeken. Bovenal speurt hij naar news uit de IT-sector en slimme dingen.