In plaats van honderden foto's te maken met een digitale camera, koos ik op mijn laatste reis voor film. Het resultaat zijn foto's die technisch verouderd zijn, maar emotioneel waardevol.
Meer dan 25 jaar na mijn basiscursus fotografie draai ik de tijd terug. Ik zit in een propellervliegtuig boven Costa Rica met een filmcamera in mijn hand. Terwijl ik zoek naar de kadrering in de zoeker, houd ik mijn rechterduim boven de sluiter. Met mijn linkerhand draai ik aan de scherpstelring van de lens. Dan: "Clack!" Het schot zit in de bus.
De apparatuur: een klassieker
Het kost moeite - en dat is maar goed ook
Ik heb geen idee hoe ik de film in de camera moet stoppen. Ik heb instructies nodig. Gelukkig zijn er tegenwoordig genoeg YouTube-kanalen over filmfotografie.
Een slechtere camera, maar meer bevredigende resultaten
Mijn vingerafdruk verandert vaak zo drastisch dat mijn MacBook hem niet meer herkent. De reden? Als ik me niet vastklamp aan een beeldscherm of camera, dan klamp ik me waarschijnlijk aan mijn vingertoppen vast aan een rotswand.
Achtergrond
Interessante feiten uit de wereld van producten, een kijkje achter de schermen van fabrikanten en portretten van interessante mensen.
Als kind erfde ik een spiegelreflexcamera - en een liefde voor fotografie - van mijn opa. Een basiscursus op de zolderkamer van de plaatselijke fotozaak leerde me wat een diafragma is en hoe snel een sluitertijd moet zijn. De cursus is nog steeds beschikbaar (website in het Duits). Maar film heeft al lang plaatsgemaakt voor digitale sensoren. Handmatig scherpstellen en belichten is niet meer nodig - computerchips zorgen daarvoor. Technisch correcte foto's maken is tegenwoordig vanzelfsprekend.
De redactie stapt voor de verandering over op decennia-oude technologie. Ontdek hoe het ons vergaat, met elke dag nieuwe artikelen.
De autofocus van mijn Sony camera zou het gezicht van de piloot in fracties van een seconde hebben herkend en op het oog hebben scherpgesteld. Met de handmatige Canon vind ik de scène een stuk lastiger. Bron: Samuel Buchmann
Ik heb alleen een Canon AE-1 Programma meegenomen op vakantie voor onze Focusweek en mijn Sony A1 thuisgelaten. Het experiment brengt risico's met zich mee: wat als ik de foto's niet goed belicht? Dat merk ik thuis pas als ik ze laat ontwikkelen. Wat als ik meer foto's wil maken? Ik heb maar vier filmrolletjes bij me voor twee weken - dat zijn maar 96 opnamen. Wat als ik een tele- of groothoeklens nodig heb? Er zit een 50 mm lens met vaste brandpuntsafstand op de Canon. En hoe dan ook, is de fotokwaliteit goed genoeg voor mij? Ik ben tenslotte de nieuwste en beste luxe camera's gewend.
Net als tijdreizen: filmfoto's vanuit een propellervliegtuig boven Midden-Amerika. Bron: Samuel Buchmann
Het Canon AE-1 programma werd uitgebracht in 1981 en was een van de best verkochte camera's van die tijd. Hij kostte bijna 200 frank. Vandaag de dag moet je nog steeds ongeveer hetzelfde bedrag uitgeven als je er een in goede staat wilt kopen. Je moet er zeker van zijn dat de lichtzegels intact zijn. Zo niet, dan kun je ze zelf vervangen. De AE-1 Program is verkrijgbaar in zwart of zilver, met een behuizing van een combinatie van metaal en kunststof. De camera is veel gemakkelijker te hanteren dan de huidige full-frame modellen.
De AE-1 Program was een van de eerste camera's met een automatische stand - simpelweg "Programma" genoemd. Als ik zowel de sluitertijd als het diafragma op "A" zet, nemen de lichtmeter en de microchip de belichting volledig over. Als alternatief kan ik het diafragma, de sluitertijd of beide handmatig kiezen. Automatische en halfautomatische modi zijn tegenwoordig vanzelfsprekend - toen waren ze een revolutie. Verder sta ik er alleen voor. Er is geen automatische scherpstelling. Ik moet de film ook handmatig transporteren.
Goede Canon AE-1 programma's kosten ongeveer 200 frank. De mijne werkt perfect. Bron: Samuel Buchmann
Ik kies voor het kitobjectief waarmee de camera werd verkocht: de Canon FD 50 mm 1:1.8. Deze is zo klein en licht dat ik de camera om mijn nek kan hangen zonder dat de lens naar voren kantelt. Het relatief grote diafragma biedt ruimte om te spelen met de scherptediepte. Het is ook handig als ik 's avonds foto's wil maken of een snelle sluitertijd nodig heb. "Snel" betekent in dit geval maximaal 1/1.000 seconde. Beter dan dat wordt het niet met het Canon AE-1 programma.
Kodak Gold 200 is mijn favoriete film. Het wordt "goud" genoemd vanwege de warme tinten. Op een digitale camera zou de witbalans ongeveer overeenkomen met de instelling "bewolkt". Het getal 200 geeft de gevoeligheid van de film aan. Het is laag genoeg voor mij om in de zon te kunnen fotograferen - en hoog genoeg om de sluitertijd niet te lang te maken, zelfs bij een bewolkte hemel of in de jungle. Maar zodra het daglicht verdwijnt, is er niet veel meer aan te doen.
Zodra ik de eerste foto's in het vliegtuig maak, realiseer ik me dat filmfotografie een heel andere ervaring is dan wat ik gewend ben. Met een digitale camera richt ik en maak ik vrij snel de eerste foto. Daarna controleerde ik de foto en verbeterde hem als dat nodig was. Dat kun je niet doen met een filmcamera. Bovendien kost het meer dan een frank om alleen maar op de ontspanknop te drukken als je de kosten van film en verwerking optelt - en je krijgt maar een beperkt aantal opnamen.
Omdat ik niet eindeloos veel foto's kan maken, ben ik voorzichtiger met hoe ik mijn foto's inlijst. Bron: Samuel Buchmann
De hogere inzet dwingt me voorzichtiger te zijn. Nog voordat ik een foto maak, bedenk ik of het de moeite waard is om hem te maken. Zo ja, dan stel ik de brandpuntsafstand in met de vaste lens. Maar als ik niet tevreden ben met de compositie, besteed ik veel meer tijd aan het zoeken naar een betere opnamepositie dan wanneer ik bijvoorbeeld een smartphone gebruik. Ik ben blij met een snelle, maar middelmatige foto als ik vakantiefoto's maak met een telefoon - het belangrijkste is dat het geheugen in de bus zit.
Voor dit soort foto's heeft het AE-1 programma een zelfontspanner. Omdat hij niet duur is, ben ik niet bang om hem achter een kokosnoot te verstoppen voor de volgende surfsessie. Bron: Samuel Buchmann
Met het Canon AE-1 programma neem ik daarentegen de tijd. Deels omdat het moet, maar ook omdat ik het wil. Omdat ik eigenlijk meer plezier heb in het maken van foto's dan in lange tijd. Ik kan in eerste instantie niet uitleggen waarom. Ik zou ongetwijfeld technisch betere foto's kunnen maken met een nieuwere camera. Ik zou ook sneller zijn en meer opties hebben. Als er bijvoorbeeld een familie apen voor het raam dartelt, zou ik willen dat ik een langere lens en autofocus had.
Aap op een boom - een brulaap, om precies te zijn. Maar dat zie je niet met de 50 mm brandpuntsafstand. Bron: Samuel Buchmann
Maar daar gaat het niet om. Ik maak tenslotte geen professionele foto's voor iemand anders; ik doe het gewoon voor mezelf. Dat maakt het proces nog belangrijker dan het resultaat. De grotere uitdaging betekent meer voldoening als ik het goed doe. De onzekerheid wanneer ik een foto maak, gaat hand in hand met opwinding en anticipatie. En dan is er nog de camera zelf. Mijn moderne Sony is indrukwekkend, maar voelt aan als een zielloze computer. De mechanische, krakende, klikkende Canon heeft daarentegen 30 jaar geschiedenis, wat mijn nostalgie triggert.
Als ik thuiskom, laat ik mijn films ontwikkelen. Dat kan in verschillende speciaalzaken. Bij Foto Huus Oerlike (website in het Duits) bijvoorbeeld, kosten digitale foto's van een rolletje normale 35 mm film 15 franc. Tot mijn opluchting klopt de belichting op al mijn foto's. De meeste zijn ook scherp, maar ik moet waarschijnlijk wat meer oefenen met het diafragma wijd open.
Het dynamisch bereik van de Kodak Gold 200 is beperkt. Niet dat ik me daaraan stoor. Bron: Samuel Buchmann
Voor het eerst ben ik tevreden met de resultaten. Het zijn zelfs mijn favoriete vakantiefoto's sinds lange tijd. Technisch gezien kunnen ze op geen enkele manier concurreren met foto's die ik met mijn moderne Sony heb gemaakt. Dynamisch bereik? Klein. Beeldruis? Groot. Resolutie? Laag. Maar dat maakt me allemaal niets uit. Het zijn juist de imperfecties die de foto's een unieke, consistente uitstraling geven. De kleuren van de Kodak film en de constante brandpuntsafstand dragen hier ook aan bij. Het zal wel aan de nostalgicus in mij liggen, maar als serie ziet het eruit als een reis naar een vervlogen tijdperk.
De constante brandpuntsafstand en karakteristieke imperfecties zorgen ervoor dat de foto's er als serie samenhangend uitzien. Bron: Samuel Buchmann
Kon ik dit allemaal digitaal doen? Natuurlijk. Er zijn heel veel filmfilters. Maar op de een of andere manier is het niet hetzelfde. Ik zou waarschijnlijk thuis zijn gekomen met 1000 foto's en die nu moeten bekijken, sorteren en bewerken. Meer dan de helft zou dubbel zijn of een slechte compositie hebben. Met mijn vier Kodak films is me dat grotendeels bespaard gebleven. Uiteindelijk heb ik minder, maar meer weloverwogen opnamen. Ik bestel fysieke 13 × 18 cm afdrukken voor 1,50 frank per stuk en hang ze op.
Een paar fysieke foto's bewaren de herinneringen beter dan een stortvloed aan digitale beelden Bron: Samuel Buchmann
Ik heb het gevoel dat deze paar fysieke foto's mijn herinneringen beter en langer bewaren dan de stortvloed aan digitale foto's die ik van andere vakanties heb. Foto's maken voelde ook leuk - niet als werk zoals soms het geval is. Als ik in het dagelijks leven een foto nodig heb, maak ik me niet druk. Het belangrijkste is dat de camera niet in de weg zit en goede resultaten levert. Een digitale versie kan dat veel beter. Maar vakantiefoto's meet ik af aan hun emotionele waarde, die ook wordt bepaald door de ervaring van het maken van de foto's. Dus vanaf nu gaat het Canon AE-1 programma mee op vakantie.
